UCM'den Netanyahu ve Gallant için tutuklama emri: Karar nasıl uygulanacak?

Uluslararası Ceza Mahkemesi (UCM), İsrail Başbakanı Netanyahu ve eski Savunma Bakanı Gallant hakkında tutuklama emri çıkardı. 

UCM'den yapılan açıklamada, Gazze'de işlenen savaş suçları ve insanlığa karşı suçlardan Netanyahu ve Gallant hakkında tutuklama emri çıkardığını duyuruldu.

Mahkeme ayrıca İsrail'in, UCM'nin yargı yetkisine ilişkin itirazlarını reddederek, Filistin topraklarında işlenen suçlar üzerinde yargı yetkisi bulunduğuna hükmetti.

UCM Ön Yargılama Dairesi, İsrail'in 26 Eylül 2024'te yargı yetkisine ilişkin sunduğu iki itirazı oybirliğiyle reddetti.

Ayrıca Hamas liderlerinden El-Masri hakkında da tutuklama kararı çıkarıldı.

Mahkeme, bu tutuklama kararlarının açıklanmasının mağdurlarının ve ailelerinin menfaatine olduğunu kaydetti.

SAVAŞ SUÇLARI VE İNSANLIĞA KARŞI SUÇLAR

Mahkeme, Netanyahu ve Gallant'ın 8 Ekim 2023'ten 20 Mayıs 2024'e kadar işlenen savaş suçları ve insanlığa karşı suçlardan sorumlu olduklarına dair makul gerekçeler bulunduğuna hükmetti.

Kararda, her iki şüphelinin Gazze'deki sivil halka yönelik gıda, su, ilaç, yakıt ve elektrik gibi yaşamsal malzemelerin ulaştırılmasını kasıtlı olarak engellediği belirtildi.

İNSANİ YARDIM ENGELLENDİ

Mahkeme, İsrail'in insani yardıma izin verdiği durumlarda bile bunun uluslararası toplumun baskısı veya ABD'nin talepleri sonucu gerçekleştiğini, yardımların hiçbir zaman Gazze halkının ihtiyaçlarını karşılayacak düzeye ulaşmadığını kaydetti.

Kararda, tıbbi malzeme ve ilaçların, özellikle anestezi ilaçları ve cihazlarının Gazze'ye girişinin engellenmesi nedeniyle doktorların yaralılara ve çocuklara anestezi malzemeleri olmadan ameliyat yapmak zorunda kaldığı vurgulandı.

SİVİL ÖLÜMLER

UCM, gıda, su, elektrik ve yakıt eksikliğinin Gazze'deki sivil nüfusun bir kısmının yok edilmesine yönelik koşulları oluşturduğunu, bunun çocuklar dahil sivillerin yetersiz beslenme ve susuzluk nedeniyle ölümüne yol açtığını belirledi.

Netanyahu ve Gallant'ın sivil üst düzey yöneticiler olarak, Gazze'deki sivil halka yönelik kasıtlı saldırıların önlenmesi için gerekli önlemleri almadıkları da kararda yer aldı.

TUTUKLAMA KARARININ UYGULANMASI NASIL OLACAK?

UCM'nin çıkardığı tutuklama emirlerinin uygulanması, Roma Statüsü'nün 86 ve 87'nci maddeleri gereğince taraf ülkelerin yükümlülüğünde bulunuyor.

Statünün 89'uncu maddesi uyarınca Netanyahu ve Gallant'ın, UCM'ye taraf herhangi bir ülkeye seyahati durumunda, o ülkenin yetkili makamlarının kendilerini tutuklayıp Lahey'deki mahkemeye teslim etmesi gerekiyor.

ÖNCEKİ TUTUKLAMA EMİRLERİ...

Mahkemenin daha önce çıkardığı tutuklama emirlerinin uygulanmasında zorluklar yaşandı.

Sudan'ın eski lideri Ömer el-Beşir hakkındaki tutuklama emri Güney Afrika ve Ürdün tarafından, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin hakkındaki emir ise Moğolistan tarafından uygulanmadı.

Bununla birlikte tutuklama emirleri, şüphelilerin seyahat özgürlüğünü pratikte kısıtlıyor. Nitekim Putin, hakkındaki tutuklama emri nedeniyle BRICS zirvesi için Güney Afrika'ya gitmekten kaçınmıştı.

UCM'YE ÜYE 124 ÜLKEYE SEYAHATTEN KAÇINMAK ZORUNDA KALACAKLAR

Netanyahu ve Gallant'ın da Kanada, Avustralya, İngiltere, Fransa, Almanya, Hollanda, Belçika, İsveç gibi ülkelerin yer aldığı ve çoğunluğu Avrupa Birliği, Afrika ve Asya ülkelerinden oluşan UCM'ye üye 124 ülkeye seyahat etmekten kaçınmak zorunda kalacağı belirtiliyor.

HAMAS LİDERİ DEİF HAKKINDA DA TUTUKLAMA EMRİ ÇIKTI

Lahey'deki mahkeme, açıklamasında Hamas lideri Muhammed Deif hakkında da tutuklama emri çıkardığını duyurdu. İsrail ordusu, Deif'in 13 Temmuz'da Han Yunus'ta düzenlenen saldırıda öldüğünü açıklamıştı.

Hamas, Deif'in öldürüldüğünü teyit etmemişti. İsrail, Deif'in Hamas'ın 7 Ekim'deki Aksa Tufanı saldırısından sorumlu isimlerden biri olduğunu söylüyor.

58 yaşındaki Muhammed Deif, Hamas'ın askeri kanadı İzzeddin El Kassam Tugayları'nın başındaydı.

İSRAİL TARAFINDAN KARARA YORUM: TERÖRİZM İÇİN BİR ÖDÜL...

Eski İsrail Başbakanı Naftali Bennet, Netanyahu ve Gallant hakkında tutuklama emri çıkarılmasının UCM için "utanç verici" olduğunu söyledi.

İsrail muhalefet lideri Yair Lapid ise tutuklama kararlarının "terörizm için bir ödül" olduğunu savundu.