ABD'den, Gazze'de ateşkes için üç aşamalı plana destek çağrısı

Amerika Birleşik Devletleri (ABD) Başkanı Joe Biden, Beyaz Saray'da İsrail ile Hamas arasındaki "kalıcı bir ateşkese giden yol haritasını" sunmuştu.

Beyaz Saray'dan son ateşkes taslağı önerisi için yazılı açıklama yapıldı.

Açıklamada, "Gazze'de ateşkes sağlanması ve rehinelerle tutukluların serbest bırakılması için devam eden müzakerelerde arabulucu olarak ABD, Mısır ve Katar, hem Hamas'a hem de İsrail'e, Başkan (Joe) Biden'ın 31 Mayıs'ta ana hatlarını çizdiği ilkeleri içeren anlaşmayı sonuçlandırmaları yönünde ortak çağrıda bulunuyor." denildi.

Ateşkes taslağındaki ilkelerin, tüm tarafların çıkarı gözetilerek taleplerini bir araya getirdiği, bunun uzun süredir acı çeken Gazze halkına ve rehinelerle ailelerine acil yardım sağlayacağı kaydedilen açıklamada, "Bu anlaşma, kalıcı ateşkes ve krizin sonlandırılması için bir yol haritası sunuyor." ifadesi paylaşıldı.

ABD Başkanı Joe Biden, 31 Mayıs'ta Beyaz Saray'da düzenlediği basın toplantısında, İsrail'in Gazze'deki ateşkes ve esirlerle ilgili yeni bir öneride bulunduğunu duyurmuştu.

Biden, ilk aşamada 6 haftalık ateşkes sürecinde İsrail'in Gazze'deki yerleşim yerlerinden çekilmeyi ve tarafların elindeki rehinelerin bir bölümünün serbest bırakılmasını öngördüğünü söylemişti.

ABD Başkanı, çatışmaların kalıcı olarak sonlandırılması sürecine geçişle ilgili müzakerelerin yürütüleceği ikinci aşamada, erkek askerler dahil kalan tüm canlı rehinelerin serbest bırakılacağını, İsrail'in Gazze'den çekileceğini (ilk aşamadaki), geçici ateşkesin kalıcı olarak çatışmaların sonlandırılmasına dönüşeceğini, ikinci aşamada tarafların tüm başlıklarda anlaşmaya varması ve ateşkesin kalıcı hale gelmesi durumunda ise üçüncü aşamaya geçileceğini, bu aşamada da Gazze'nin yeniden inşa sürecinin gündeme geleceğini ve tarafların elinde kalan ölü rehinelerin teslim edileceğini aktarmıştı.

"AŞILMASI GEREKEN ENGELLER VAR"

Amerika Birleşik Devletleri (ABD) Başkanı Joe Biden, Beyaz Saray'da İsrail ile Hamas arasındaki "kalıcı bir ateşkese giden yol haritasını" sunmuştu.

İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu, Hamas’ın askeri ve idari kapasitesi sona erene ve bütün rehineler serbest bırakılana kadar kalıcı bir ateşkesin söz konusu olmadığını belirtmişti.

İsrail'in Hamas'a teklif ettiği ateşkes anlaşması hakkında konuşan Biden, "Bu gerçekten belirleyici bir an. İsrail teklifini yaptı. Hamas ateşkes istediğini söylüyor. Bu anlaşma onların gerçekten bunu isteyip istemediklerini kanıtlamak için bir fırsat. Hamas'ın anlaşmayı kabul etmesi gerekiyor." dedi.

Hamas'ın İsrail'e büyük çaplı bir saldırı gerçekleştirme "kapasitesinin artık kalmadığını" da sözlerine ekleyen ABD Başkanı, Gazze Şeridi'nde sekiz aydır devam eden yıkıcı savaşa son vermesi umulan teklifin üç aşamadan oluştuğunu belirtti.

Önerilen anlaşmanın ilk aşamasının altı hafta süreceğini belirten Biden bu süre zarfında "tam ve eksiksiz bir ateşkes" sağlanacağını belirtti.

İsrail güçlerinin Gazze'nin tüm bölgelerinden çekileceğini, Filistinli mahkumların serbest bırakılması karşılığında aralarında kadın, yaşlı ve yaralıların da bulunduğu İsrailli rehinelerin serbest bırakılmasının öngörüleceğini ifade etti.

İkinci aşama, erkek askerler de dahil olmak üzere kalan tüm hayattaki rehinelerin serbest bırakılmasını ve İsrail güçlerinin Gazze'den çekilmesini içerecek.

Üçüncü aşama ise savaşın yol açtığı yıkımın ardından onlarca yıl sürecek bir yeniden inşa süreciyle karşı karşıya olan Gazze'nin büyük çaplı inşasına başlanmasını öngörüyor.

"Rehinelerin evlerine dönmesi, İsrail'in güvende olması ve acıların sona ermesi için bu yeni aşamaya başlamanın zamanı geldi. Bu savaşın sona ermesi ve ertesi günün başlamasının zamanı geldi." cümlelerini de sözlerine ekledi.

Hamas anlaşmaya olumlu tepki veren bir açıklama yayınlayarak, çatışmaların kalıcı olarak sona erdirilmesini temel alan herhangi bir teklifle "yapıcı bir şekilde" ilgilenmeye hazır olduğunu söyledi.

Ancak Biden, İsrail'in önerisini rayında tutmanın zor olacağını kabul ederek, ilk aşamadan ikinci aşamaya geçmek için "müzakere edilmesi gereken ayrıntılar" olduğunu söyledi.

İlk aşamada aşılması gereken engellerden biri, iki tarafın serbest bırakılacak rehinelerin mahkumlara oranı konusunda anlaşmaya varması olacak.

JOSEP BORRELL'DEN DESTEK

Ateşkes anlaşmasına Brüksel'den de olumlu tepkiler geldi; Avrupa Birliği (AB) dış politika şefi Josep Borrell X'te yaptığı açıklamada "kalıcı bir ateşkes ve rehinelerin serbest bırakılmasıyla düşmanlıkların kalıcı olarak sona erdirilmesi" yönündeki çabaları desteklediğini belirtti.

AB Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen ise öneriyi "dengeli ve gerçekçi" olarak nitelendirerek "tüm kalbiyle" desteklediğini söyledi.

Biden'ın açıklamaları, İsrail ordusunun Gazze'nin güneyine yönelik genişleyen saldırısında güçlerinin artık Refah'ın merkezi bölgelerinde faaliyet gösterdiğini doğruladığı sırada geldi.

Bu saldırı yaklaşık 900 bin Filistinlinin Refah'tan kaçarak Gazze'de daha güvenli bölgeler aramasına neden oldu.

Dünya Gıda Programı Filistin Ülke Direktörü Matthew Hollingworth, bu durumu Filistinliler için "korkunç bir deneyim" olarak nitelendirdi ve birçoğunun zaten birkaç kez yerinden edildiğini söyledi.

"İhtiyacımız olan şey elbette acil bir ateşkes." diyen Hollingworth, "İnsanların şu andaki hallerinden kurtulmaları için yardım etmeye başlamamız gerekiyor. Bu aynı zamanda rehinelerin serbest bırakılması anlamına da geliyor. Bu savaşın devam etmesi için hiçbir gerekçe olmamalı." ifadelerini kullandı.

Hamas tarafından yönetilen sağlık bakanlığı 7 Ekim'den bu yana Gazze'de toplam ölü sayısının 36 bin 224 olduğunu açıkladı.

İSRAİL'DE AŞIRI SAĞ KARŞI ÇIKABİLİR

Biden’ın teklifi hem İsrail hem Hamas tarafında taleplerinin karşılandığını söyleme fırsatı veriyor.

İsrail’deki aşırı sağ siyasetçilerin bu teklife karşı çıkacağı düşünülürken ülkenin en güçlü muhalif siyasetçilerinden Yair Lapid, bu plana destek olabileceklerini söyledi.

Daha önce Netanyahu’nun koalisyonunda yer alan aşırı sağcı siyasetçiler, Hamas’ın yok edilmeden savaşın bitişini öngören hiçbir anlaşmaya onay vermeyeceklerini açıklamıştı.

Netanyahu’nun Cumartesi günkü açıklamasında “tam zafer” tabirinin geçmemesi ve bazı ifadelerinin muallak olması ise planı kabul etmesini sağlayabilir.

Biden’ın açıkladığı plana göre ilk aşamada ateşkes, İsrail’in Gazze’den çekilmesi, bazı mahkumların ve rehinelerin serbest bırakılması, insani yardımın Gazze’ye ulaşması var.

İkinci aşamada askerler de dahil olmak üzere tüm rehinelerin geri dönmesi yer alıyor.

Biden, İsrail'in planının üçüncü aşamasında da 7 Ekim'de rehin alınan ve hayatını kaybeden tüm rehinelerden geriye kalanların geri verilmesi ve Gazze’nin yeniden inşasının yer aldığını belirtti.