Anayasa Mahkemesi'nden iptal kararı: Erdoğan rektör atayamaz, MB başkanı değiştiremez!

Anayasa Mahkemesi, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) başkanını görev süresi dolmadan değiştirme yetkisini iptal etti.

Ayrıca AYM rektör atamalarına ilişkin KHK hükmünün iptaline karar verdi. Yeni bir düzenleme için bugünden itibaren bir yıl süre tanıdı.

TCMB başkanının 5 yıl süre görevde kalacağını hüküm altına alan kararın yürürlükten kaldırılmış olduğuna dikkat çekilen AYM kararında bunun anayasa aykırılık sorunu olduğunun altı çizildi.

Kararda şu ifadeler yer aldı:

"Merkez Bankası başkanının görev süresini düzenleyen hükmün yürürlükten kaldırılmasını öngören kural, Anayasa'nın İkinci Kısmı'nın Dördüncü Bölümü'nde yer alan kamu hizmetlerine girme hakkına ilişkin düzenleme içerdiğinden Anayasa'nın mülga 91. maddesi uyarınca KHK ile düzenlenemeyecek yasak alanda kalmaktadır... Açıklanan nedenlerle kural, Anayasa'nın mülga 91. maddesine aykırıdır. İptali gerekir."

İTİRAZLAR DEĞERLENDİRİLDİ

Yüksek mahkeme, dönemin CHP'li TBMM üyeleri Engin Altay, Özgür Özel ve Engin Özkoç ve 135 milletvekili tarafından ilgili KHK'nın tümünün iptali ile İstanbul 12. İş Mahkemesi ve Konya Bölge İdare Mahkemesi'nin KHK'nın bazı hükümleriyle ilgili yaptığı itirazların birleştirilerek aynı karar içinde incelenmesine karar verdi.

RESMİ GAZETE'DE YAYINLANDI

AYM, söz konusu KHK hakkında Resmi Gazete'nin bugünkü sayısında yayımlanan 7 Aralık 2023 tarihli gerekçeli kararıyla, anayasaya uyum sağlanması amacıyla bazı kanunun ve KHK'larda değişiklik yapılmasına ilişkin KHK'nın tümünün anayasaya aykırı olmadığına ve iptal talebinin reddine karar verirken, KHK'nın çok sayıda hükmünü ise 12 ay sonra yürürlüğe girecek şekilde iptal etti.

Kararın detayları, Resmi Gazete’nin 4 Haziran 2024 tarihli sayısında şu ifadelerle yer aldı:

''151. maddesinin; (h) bendiyle 14/1/1970 tarihli ve 1211 sayılı Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Kanunu'nun 25. maddesinin birinci fıkrasının yürürlükten kaldırılmasının, (j) bendiyle 1211 sayılı Kanun'un 29. maddesinin birinci fıkrasının ikinci cümlesinde yer alan "... ve meslekleri ile ilgili olarak en az on yıl çalışmış..." ibaresi ile “... Başkan'ın (Guvernör) önerisi üzerine müşterek kararla beş yıl süre ile...” ibaresinin madde metninden çıkarılmasının ve aynı fıkranın üçüncü cümlesinin yürürlükten kaldırılmasının...''

REKTÖR ATAMA YETKİSİ YOK

Anayasa Mahkemesi (AYM), üniversite rektörlerinin Cumhurbaşkanı tarafından atanmasına ilişkin düzenlemeyi Anayasa'ya aykırı bularak iptal etti.

Anayasa Mahkemesi, rektör atamalarına ilişkin KHK hükmünün iptaline karar verdi ve iptal kararın bugünden itibaren yeni bir düzenlemeye süre tanımak için 12 ay sonra yürürlüğe girmesine de karar verdi.

CHP'nin 703 Sayılı Kanun Hükmünde Kararname'nin (KHK) bazı maddelerinin iptali ve yürürlüğünün durdurulması istemiyle açtığı davaya ilişkin Anayasa Mahkemesi'nin gerekçeli kararı, Resmi Gazete'de yayımlandı.

Mahkemenin iptal gerekçesinde, şu değerlendirme yapıldı:

''Dava konusu kuralla YÖK’ün rektör atama sürecinde; devlet üniversiteleri yönünden aday gösterme, vakıf üniversiteleri yönünden mütevelli heyetinin teklifine olumlu görüş verme şeklindeki rolüne son verilmek suretiyle rektör atama usulü değiştirilmiş ayrıca atanma şartları, görev süresi gibi rektör atanmasına ilişkin hükümler madde metninden çıkarılmıştır.

Devlet üniversitelerine rektör atanma şartlarında değişiklik öngören kural, Anayasa’nın İkinci Kısmı’nın Dördüncü Bölümü’nde yer alan kamu hizmetlerine girme hakkına ilişkin düzenleme içerdiğinden Anayasa’nın mülga 91. maddesi uyarınca KHK ile düzenlenemeyecek yasak alanda kalmaktadır.''