Bazı MTÖD yetkilileri neyin karşılığında "ödenek" adı altında KTEZO'dan para alıyor?

MYK Haber'in Kıbrıs Türk Esnaf ve Zanaatkârlar Odası (KTEZO) ve Mesleki Teknik Öğretim Dairesi (MTÖD) arasında çıkar ilişkisi kurulduğuna yönelik iddia ve bazı belgeleri içeren haberi dün ilgili daire tarafından yalanlandı.

Çok sayıda usulsüzlük ve yasa dışılık iddiasına yanıt vermeye çalışan Mesleki Teknik Öğretim Dairesi, isnat edildiği bazı iddiaları "gözden kaçırırken", muhatabı olmamasına rağmen her konuda savunmaya geçti.

Mesleki Teknik Öğretim Dairesi, haberin en önemli konusu olan ve belgesi yayımlanan "bazı daire yetkilerinin odadan düzenli para almaları" konusunu "ek mesai olarak göstermeye çalıştı. 

Dairenin "basın etiği" vurgusu yaptığı açıklamaya konu iddialar hala geçerliliğini koruyor. MYK Haber, yeni bilgi ve belgelerle "usulsüzlük, yasa dışılık ve haksız kazanç" iddialarını sürdürüyor. 

Detaylar öncesi Mesleki Teknik Öğretim Dairesi'nin 22 Temmuz tarihli açıklamasını aynen okuyoruz:

"Bugün MYKıbrıs gazetesinde çıkan haber bizleri şaşırtmıştır. Bu haber yayınlanmadan ilgili kişilerle görüşülse, gerek basın etiği gerekse kişisel hakların zedelenmesine yönelik haber yapılmamış olunurdu. Ama yayınlanan haberin hiçbir maddesinin aslı astarı yoktur.  Kamuoyunun doğru bilgilendirmesi adına aşağıdaki açıklamanın yapılması uygun bulunmuştur.

Denklik belgesi işlemleri Milli Eğitim Bakanlığı Talim ve Terbiye Dairesi tarafından yapılmaktadır.  Milli Eğitim Bakanlığı’na gelenler kesinlikle başka bir kuruma gönderilmemektedir. Ancak Çıraklık ve Kalfalık Eğitiminin Yapılacağı Meslek Dalları emirnamesi dışındaki mesleklerde yetki, Esnaf Zanaatkarlar Odasına verildiği için ancak bu belgelere sahip olanlar odaya yönlendirilebilmektedir.

Çıraklık ve Mesleki Eğitim Yasası madde 37. 2 bendi;

(2)Yabancı ülkelerden alınmış kalfalık, ustalık veya kurs belgeleri; yurt içinde çırak okulları, pratik sanat okulları, meslek ve teknik eğitim merkezleri kalfalık ve ustalık eğitimine geçişte denklik işlemlerinden geçtikten sonra değerlendirilir.

(3) Tüm değerlendirme ve denklik işlemleri Talim ve Terbiye Dairesi tarafından belirlenen usul ve esaslara bağlı olarak gerçekleştirilir.

Yazılı sınav, Uygulama Sınavı ve Belge bedelleri Çıraklık ve Meslek Eğitimi yasasının emrettiği şekilde, günlük Asgari Ücrete (ve katlarına) endekslenmiştir ve toplanan tüm ücretler KKTC Maliye Bakanlığı hazinesine yatırılmaktadır. Kişiler, bireysel olarak bu yatırımı yapabilmektedir. Oda, üyelerine hizmet verme amacı ile ücreti toplayıp toplu yatırım Maliye Bakanlığına yapılmaktadır.

Çıraklık ve Mesleki eğitim Yasası madde 38:

(A) Bu yasa kapsamında yapılacak çalışmalarda uygulanacak ücretler aşağıda belirlenen esaslara göre toplanır ve/veya ödenir:

(a) Kalfalar ve ustalardan başvuru yapacakları her bir sınav için yarım günlük brüt asgari ücret alınır.

(b) Kalfalar ve ustalardan başvuru yapacakları her bir uygulama sınavı için bir buçuk günlük brüt asgari ücret alınır.

(c) Kalfalık, ustalık ve öğretici ustalık belgeleri için bir günlük brüt asgari ücret alınır

Sınav komisyonları “Ustalık Eğitimi ve Sınavları Tüzüğü”17 maddede belirtildiği gibidir.

Sınav Komisyonları:

(a) Bakanlıkça görevlendirilecek bir Okul Müdürünün başkanlığında iki meslek dersi öğretmeni,

(b) Esnaf ve Sanatkarlar Birliğince görevlendirilecek Usta yeterliğine

haiz iki temsilciden veya zorunlu hallerde Kurulun uygun göreceği iki usta,

(c) Uygun meslek alanına göre Mimar Mühendis Odaları Birliğinden görevlendirilen bir temsilciden oluşur.

Tüm sınavlarda okul müdürleri sorumluluğunda yapılan sınavlarda öğretmen ve iş hayatı sınav komisyonlarını oluşturmaktadır. Sınav koordinatörlüğü okul müdürlerimiz veya sorumlu müdür muavini tarafından yapılmaktadır.

Hemen hemen tüm uygulama sınavları okullarımızın atölyelerinde yapılmaktadır. (Sedat Simavi Endüstri Meslek Lisesi, Atatürk Meslek Lisesi, Haydarpaşa Ticaret Lisesi vb.) Bu sınavlarla ilgili mtöd.mebnet.net adresinden paylaşımları da görebilirsiniz. Ancak kasaplık, sütçülük ( hellim ustası vb.)  gibi mesleklerde iş yeri atölyeleri de kullanılabilmektedir.

Dairede görevli kişiler veya  öğretmenler “Öğretmenler Yasası” veya “Kamu Görevlileri Yasası” kapsamında ek mesai şeklinde ödenek alabilmektedir.

Sınav ücretleri iş yeri sahipleri tarafından tatmin edici bulunmamaktadır. Kişilerin iş yerlerini kapatarak bu görevleri üstlendikleri düşünülürse, verilen ücretlerin aslında çok da fazla olmadığı ortadadır. Hatta dairemize ücretlerin iyileştirilmesi talepleri de vardır. Ama bu kişileri özel olarak eğittiğimiz için de değiştirilmeleri (bir sorun yoksa) istenmemektedir. Diğer ülkelerde de bu kişiler belli kişilerden oluşmaktadır.

Yazılı sınavlar, Mesleki Teknik Öğretim Dairesi’nin belirlediği Dairemize bağlı uygun görülen herhangi bir okulda yapılabilir. Fakat eskiden olduğu gibi bu yıl da yazılı sınavlar  Atatürk Meslek Lisesinde yapılmıştır.

Yazılan yazı hem suçlayıcı hem de ağır ithamlar içermektedir. Basın mensuplarımızın bu kadar ağır suçlamalar yapmadan önce ilgili taraflara da söz hakkı vermesi doğru bilgileri alması ve ondan sonra paylaşım yapması meslek etiği açısından önemlidir.

Şikayet eden kişinin de Dairemize soru sorma ve öneri sunma hakkı vardı. Ama üzülerek her zaman ki gibi sadece suçu at izi kalsın politikası güdülmüştür."

MYK HABER'İN İDDİALARI NELERDİ? 

MYK Haber'in haberine Mesleki Teknik Öğretim Dairesi'nin 7 farklı açıklama getirdiği görülüyor.

DENKLİK İŞLEMLERİ

MYK Haber'in mesleki denklik belgesi almaya giden kişilerin, bakanlıkta işlem yapılabilecekken, yazılı ve uygulamalı ölçme değerlendirme sınavı ya da seviye tespit sınavına zorlandığı, bunun için de doğrudan odaya yönlendirildiği iddiasına yanıt veren MTÖD açıklamasında "Denklik belgesi işlemleri Milli Eğitim Bakanlığı Talim ve Terbiye Dairesi tarafından yapılmaktadır. Milli Eğitim Bakanlığı’na gelenler kesinlikle başka bir kuruma gönderilmemektedir. Ancak Çıraklık ve Kalfalık Eğitiminin Yapılacağı Meslek Dalları emirnamesi dışındaki mesleklerde yetki, Esnaf Zanaatkarlar Odası’na verildiği için ancak bu belgelere sahip olanlar odaya yönlendirilebilmektedir." ifadelerine yer veriyor.

Ancak Mesleki Teknik Öğretim Dairesi’nin belirttiğinin aksine; erkek berberliği, kuaförlük, cilt bakımı ve güzellik gibi meslekler, söz konusu emirnamede belirtilen meslekler arasında yer almasına rağmen, denklik için Esnaf Zanaatkarlar Odası’na yönlendiriliyor. Çok uzak olmayan bir tarihte Doğanköy'deki bir güzellik merkezinden denklik için başvuran kişi, işlem yapılmadan doğrudan odaya yönlendirildi. MYK Haber, bu uygulamaya tabi tutulan kimi isimlerin bilgisine sahip ancak gizlilik gereği bu bilgiler paylaşılmayacaktır. 

SINAV HARÇLARI

MTÖD, sınav harçlarının "aidat makbuzu" ile odalar tarafından alındığına ilişkin iddia için, "Yazılı sınav, Uygulama Sınavı ve Belge bedelleri Çıraklık ve Meslek Eğitimi yasasının emrettiği şekilde, günlük Asgari Ücrete (ve katlarına) endekslenmiştir ve toplanan tüm ücretler KKTC Maliye Bakanlığı hazinesine yatırılmaktadır. Kişiler, bireysel olarak bu yatırımı yapabilmektedir. Oda, üyelerine hizmet verme amacı ile ücreti toplayıp toplu yatırım Maliye Bakanlığına yapılmaktadır." açıklamasına yer veriyor.

Ancak Esnaf Zanaatkarlar Odası, sınav başvuru ücretleri için fatura kesmiyor, aidat makbuzu altında topluyor. Sınava katılanların ücretleri de sınav yapıldıktan sonra Maliye’ye yatırılıyor. Sınav ücreti adı altında ücret ödeyip sınava girmeyenlerin paraları ise Maliye’ye bildirilmiyor.

SINAV KOMİSYONLARI

Mesleki Teknik Öğretim Dairesi, MYK Haber'in sınav komisyon üyelerini bakanlık yerine odanın belirlediğini, odanın da sınav komisyonunu yönetim kurulu üyelerinden atadığı iddiasına ilişkin açıklamasında, sınav komisyonlarının ikisi öğretmen, ikisi oda temsilcisi ya da usta ve bir de MMOB’den bir temsilci olmak üzere 5 kişiden oluştuğunu belirtmekle yetiniyor. Ancak söz konusu komisyonda KTEZO’nun belirlediği üyeler genellikle, ücretli ve ücretsiz hizmet veremeyecekleri ve komisyonda yer alamayacakları açık olan yönetim kurulu üyeleri ile birlik başkanlarından oluşuyor. MYK Haber, komisyonda görevlendirilen söz konusu isimlerin bilgisine sahip. Geriye dönük sınav komisyonları incelendiğinde, bu isimler rahatlıkla görülebiliyor.

UYGULAMA SINAVLARI

Mesleki Teknik Öğretim Dairesi, yalnızca kasaplık, sütçülük ( hellim ustası vb.)  gibi mesleklerde iş yeri atölyelerinin uygulama sınavı için kullanıldığını belirtiyor, diğer meslekler için tüm uygulama sınavlarının okulların atölyelerinde yapıldığını kaydediyor.

MYK Haber, bunun aksine uygulama sınavlarının gerçekleştirildiği berber, lastikçi, tesisatçı, garajlar gibi çok sayıda esnaf dükkanının varlığını biliyor. Bir ilçenin kaportacılar birlik başkanı ve iki meslek grubunun asbaşkanları bunlardan sadece birkaçı. Hatta, öyle ki sınavlar iş yeri hizmet verirken gerçekleştiriliyor. Sınav yerlerini KTEZO ayarlıyor.

DAİRE YETKİLİLERİNİN "ÖDENEK" ADI ALTINDA PARA ALMASI

Mesleki Teknik Öğretim Dairesi, dairede görevli kişiler veya öğretmenlerin “Öğretmenler Yasası” veya “Kamu Görevlileri Yasası” kapsamında ek mesai şeklinde ödeneği alabildiklerini belirtiyor. 

Kamu çalışanlarının kendi görev alanlarında ek mesai ödeneği alması yasal bir durum. MYK Haber, ek mesai ile ilgili bir iddiada bulunmadı. 

MYK Haber'in, haberinde yer verdiği iddiaya konu durumlar, KTEZO’daki yönetim kurulu üyeleri ile birlik başkanlarının, aykırı bir şekilde komisyonlara atanarak para almaları, ayrıca dairede görevli kişilerin “ödenek” adı altında KTEZO’dan "düzenli maaş" almalarıydı.

Kaldı ki, kamu çalışanının ek mesaisini KTZEO değil devlet öder.

Kamu Görevlileri Yasası’nın “Başka iş yapma yasağı”nı düzenleyen 41’inci maddesi, “Kamu görevlileri, tüm zamanlarını kamu hizmetlerinin yürütülmesine ve görevlerinin yerine getirilmesine ayırmakla yükümlü olup, çalışma saatleri içinde veya dışında ücretli veya ücretsiz bir iş tutamazlar ve serbest meslek yapamazlar.” diyor.

Ancak Mesleki Teknik Öğretim Dairesi’nin bazı yetkilileri, KTZEO’dan “ödenek” adı altında "düzenli maaş" alıyor.

ESNAFA ÖDEMELER, DEĞİŞMEYEN YER VE KİŞİLER

KTEZO’da bazı birlik başkanları ve yetkili isimlerin grupları olduğu ve komisyonları hep aynı isimlerden oluşturduğu, önceden kimin, hangi sınav komisyonunda görev alacağına bu grupların karar verdiği esnaf çevrelerinde bilinen bir durum. Mesleğe göre uygulama sınavlarının yapılacağı adresler de değişmiyor. Ödemeler de hep aynı kişilere yapılıyor.

Mesleki Teknik Öğretim Dairesi'nin "Sınav ücretleri iş yeri sahipleri tarafından tatmin edici bulunmamaktadır. Kişilerin iş yerlerini kapatarak bu görevleri üstlendikleri düşünülürse, verilen ücretlerin aslında çok da fazla olmadığı ortadadır. Hatta dairemize ücretlerin iyileştirilmesi talepleri de vardır. Ama bu kişileri özel olarak eğittiğimiz için de değiştirilmeleri (bir sorun yoksa) istenmemektedir. Diğer ülkelerde de bu kişiler belli kişilerden oluşmaktadır." açıklamasının son iki cümlesi, MYK Haber'in haberde yer verdiği iddialarını doğruluyor.

Sınav için iş yeri kapatma durumu ise uygulamalı sınavlar için geçerli değil. Çünkü uygulamalı sınavlar okullarda değil, iş yerlerinde yapılıyor.

Ayrıca KTEZO’da emekli olmasına rağmen odadan maaş alarak çalışan kişiler bulunuyor. Sınavlar bu gibi kişilerin iş yerlerinde gerçekleştiriliyor.

Milli Eğitim Bakanlığı’nın duyurması gereken uygulamalı ve yazılı sınav tarihleri de KTZEO tarafından paylaşılıyor.

YAZILI SINAVLAR

Mesleki Teknik Öğretim Dairesi'nin belirttiği gibi yazılı sınavlar, KTEZO'da değil, daire tarafından belirlenen okullarda yapılıyor.

NOT: MYK Haber, haberlerde adı geçen daire ve odadaki iddialara konu tüm kişi ve iş yerlerinin isimlerini gizli tutmaktadır.