İki taraf da suçlanıyor! Askeri hareketlilik BM raporuna nasıl yansıdı?

Haber Merkezi: M. İrşad Esen

BM Genel Sekreteri Guterres'in dün gece BM Güvenlik Konseyi üyelerine iletilen ve Aralık 2023-Haziran 2024 dönemini kapsayan BM Kıbrıs Barış Gücü (UNFICYP) Raporu'nda ara bölgedeki askeri hareketliliğe yer ayırdı.

Birleşmiş Milletler (BM) Genel Sekreteri Antonio Guterres, raporunda, her iki tarafın da tampon bölgede rekor sayıda ihlal gerçekleştirdiğini ve özellikle gelişmiş gözetleme kameralarının sayısının azalmadığını belirtti.

Genel Sekreteri Antonio Guterres, Kıbrıs'a ilişkin son BM Kıbrıs Barış Gücü (UNFICYP) raporunda, tampon bölgenin ''önemli ölçüde'' militarize edilmesinden duyduğu derin endişeyi dile getirdi. Guterres, her iki tarafın da tampon bölgede rekor sayıda ihlal gerçekleştirdiğini ve özellikle gelişmiş gözetleme kameralarının sayısının azalmadığını belirtti.

Raporda, tampon bölge dışında gerginliği artırabilecek ve barış görüşmelerinin yeniden başlaması ihtimalini zayıflatabilecek tek taraflı eylemlerden kaçınılmasının önemi vurgulandı. Guterres, tampon bölgedeki militarizasyonun önemli bir istikrarsızlaştırıcı faktör olduğunu ve her iki tarafın da barış görüşmelerini ilerletme yönündeki beyan edilmiş niyetleriyle doğrudan çeliştiğini ifade etti.

Tampon bölge içerisindeki ihlaller arasında izinsiz askeri yapılar ve askeri kabiliyetlerin artırılması da yer alıyor. Genel Sekreter, bu eylemlerin hem Rum Milli Muhafız Ordusu'nun hem de Türk kuvvetlerinin tampon bölgede stratejik üstünlük elde etme çabalarının bir yansıması olduğunu belirtti.

Guterres, güney ateşkes hattı boyunca ileri gözetleme teknolojisinin hızla kurulmaya devam ettiğini vurguladı. Kıbrıs (Rum) Cumhuriyeti'nin, tampon bölge boyunca ek gözetleme kameraları kurduğunu ve bunların özellikle Lefkoşa ve çevresinde yoğunlaştığını belirtti. Bu kameraların askeri gözlem noktalarına yerleştirilmesi, UNFICYP tarafından istikrarsızlaştırıcı olarak değerlendirildi. Ayrıca, Türk kuvvetlerinin de kuzey ateşkes hattı boyunca gözetleme kameraları kurmaya devam ettiği belirtildi.

KAMERA SAYISI ARTTI

Raporda, "Kıbrıs Rum Cumhuriyeti, tampon bölge boyunca 31 ek noktaya gözetleme kamerası kurdu, bunlardan altısı tampon bölge içinde Lefkoşa ve çevresinde yer alıyor ve böylece Kıbrıslı Rumlar tarafından kurulan bu tür tesislerin toplam sayısı 79'a ulaştı" denildi.

Raporda, "Türk Askerleri, raporlama döneminde dört kamera istasyonu daha kurarak, kuzey ateşkes hattı boyunca toplam kamera kurulum sayısını 110'a çıkardı" denildi. Ayrıca, Türk kuvvetleri tarafından önceki raporlama döneminde ''Maria'nın Evi'' olarak bilinen tampon bölge içindeki terk edilmiş bir evin tepesine kurulan kamera ve uydu çanağının yerinde kaldığı da eklendi.

Raporda, her iki tarafın da UNFICYP'nin otoritesine saygıyı aşındıran faaliyetlerde bulunmaya devam etmesinden derin endişe duyulduğu ifade edildi. Hem Kıbrıslı Rum hem de Kıbrıslı Türk polisinin tampon bölgeye sık sık müdahale etmeleri, misyonun yetki alanına doğrudan bir meydan okuma olarak değerlendirildi.

Guterres, tek taraflı eylemlerden kaçınılmasının önemini vurgularken, her iki tarafın da farklılıklarını çözmek için diyalog kurmaları çağrısını yineledi. Özellikle Varosha (Maraş) konusuna değinen Guterres, Kıbrıslı Türk yetkililerin 2020'de Maraş'ı kısmen yeniden açmasının tartışmalı bir konu olmaya devam ettiğini belirtti ve BM'nin bu konudaki tutumunun değişmediğini vurguladı.

GÜNEY'İN SIĞINMACI TUTUMU

Raporda, insani konulara da yer verilirken, artan göç ve mülteci akımları nedeniyle Kıbrıs Cumhuriyeti'nin tampon bölgedeki kişilere sığınma başvurusunda bulunmama kararı aldığı belirtildi. Bu karar, tampon bölgede mahsur kalan göçmen ve mülteci sayısının artmasına neden oldu ve UNFICYP ile BM Mülteciler Yüksek Komiserliği'nden (UNHCR) acil insani yardım gerektirdi.

Raporda ayrıca, iki toplumlu ilişkilerin ve barış inşası girişimlerinin geliştirilmesine yönelik çabalara vurgu yapıldı. UNFICYP, 2023 yılında 159 iki toplumlu etkinlik düzenledi ve destekledi. Bu etkinliklerin, topluluklar arasında köprüler kurmak ve diyalog kültürünü geliştirmek açısından önemli olduğu ifade edildi.

Guterres, kayıp şahıslar konusuna da değinerek, Kayıp Kişiler Komitesi'nin (CMP) çatışma döneminden kalma mezarlıkların yerlerine ilişkin bilgi edinme çabalarını sürdürdüğünü belirtti. Guterres, gerginliğin azaltılması ve müzakere masasına dönülmesi için çabaların yenilenmesi çağrısında bulunarak, UNFICYP'nin kuruluşunun 60. yıl dönümünün Kıbrıs sorununun çözümünün uzun zamandır geciktiğinin açık bir hatırlatıcısı olduğunu vurguladı.