Rum NAVTEX'ine Dışişleri tepkili, Ankara henüz sessiz

Haber Merkezi

Güney Kıbrıs Rum Yönetimi (GKRY) ocak ayında tek yanlı hidrokarbon araştırma faaliyetlerine hazırlanıyor.

GKRY, salı günü yayınladığı ve 24 Şubat 2025 tarihine kadar geçerli olacak NAVTEX ile sözde 5’inci parselde ExxonMobil-Katar Enerji ortaklığıyla sondaj çalışması yapılacağını duyurmuştu.

Dışişleri Bakanlığı, GKRY’nin tek yanlı hidrokarbon araştırma faaliyetleriyle Doğu Akdeniz’de gerginliği yeniden tırmandırmaya hazırlandığının açık olduğunu bildirdi.

Navtex (NAVigational TEleX), orta frekansta gemilere olası tehlike, emniyet, hava rapor ve uyarılarını otomatik olarak ileten uluslararası haberleşme sistemine verilen addır. 

Konuya ilişkin açıklamada, Kıbrıs Türk halkının ada üzerinde ve etrafındaki denizlerde bulunan doğal kaynakların ortak sahibi olduğu hatırlatılarak, Kıbrıs Türk halkının meşru haklarını Rum tarafının tek yanlı tasarruflarla ihlal etmesi şiddetle kınandı.

"OLDU-BİTTİLERE SEYİRCİ KALMAYACAĞIZ

Dışişleri Bakanlığı açıklamasında şunlar belirtildi:

“Devletimiz, halkımızın haklarını gasp etmeye yönelik Rum tarafının oldu-bittilerine seyirci kalmayacak, meşru ve ahdi haklarımızın korunması amacıyla gerekli adımları atmaktan imtina etmeyecektir.

Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti olarak ihtilafların her zaman diplomasi ve diyalog çerçevesinde çözülmesini tercih ettiğimizi bir kez daha vurgulamak isteriz. Bu bağlamda, gerek hidrokarbon kaynaklarına ilişkin 1 Temmuz 2022 tarihli son önerimiz, gerekse Anavatan Türkiye’nin devletimiz dahil ilgili tüm tarafları bir araya getirecek uluslararası konferans çağrısı geçerlidir. Bu yapıcı öneri ve çağrının sorunun çözümüne imkan verecek önemli fırsatlar sunduğunu hatırlatmakta yarar görüyoruz.”

RUM YÖNETİMİ EXXONMOBİL SONDAJI İÇİN "NOEL NAVTEX"İ İLAN ETMİŞTİ

Güney Kıbrıs Arama ve Kurtarma Koordinasyon Merkezi, Rum yönetiminin tek yanlı ilan ettiği MEB’deki 5’inci parselde sondaj yapılacağı gerekçesiyle NAVTEX ilan ederek bölgeyi bağlamıştı.

Rum basını, ExxonMobil'in 5’inci parselde “İlektra” hedefinde yapacağı sondaj için "Noel"de ilan edilen NAVTEX'in, 24 Aralık 2024 ile 24 Şubat 2025 tarihleri arasında geçerli olacağını bildirdi.

TÜRKİYE TANIMIYOR

Türkiye, Rumların 13 parsele böldüğü söz konusu MEB'i ve yaptığı anlaşmaları tanımıyor.

GKRY tarafından ilan edilen sözde MEB parsellerinden, Kıbrıs'ın güneybatı açıklarındaki 1, 4, 5, 6, 7 numaralı parseller Türk kıta sahanlığı; 2, 3, 8, 9, 12 ve 13 numaralı parseller de KKTC'nin hak iddia ettiği alanlarla çakışıyor.

Bölgede yalnızca sözde 10'uncu ve 11'inci parsellerde çakışma meydana gelmiyor.

Rum tarafının ilan ettiği sözde 5'inci parseldeki sondaj sahasının bir bölümünün Türkiye'nin kıta sahanlığının bulunduğu alana girmesine karşın, ExxonMobil'in sondaj yapacağı alan çakışan alanın dışında bulunuyor.

GYÖ'LER VE İŞ BİRLİĞİ ÖNERİLERİ

Dönemin Rum Yönetimi Başkanı Nikos Anastasiadis, 23 Mayıs 2022 tarihinde Cumhurbaşkanı Ersin Tatar’a, "Kapalı Maraş karşılığında, Ercan’ın Birleşmiş Milletler, Mağusa Limanı’nın Avrupa Birliği denetiminde uluslararası faaliyetlere açılmasının" yer aldığı 6 sayfalık "Güven Yaratıcı Önlemler" teklifini içeren mektup iletmişti. 

KKTC ise buna karşılık "iki devletli çözüm" temelinde Rum yönetimine 1 Temmuz 2022'de, "hidrokarbon", "elektrik", "yenilenebilir enerji" ve "su" konularında iş birliği önerileri sunmuş, 8 Temmuz 2022'de ise önerilerini "29 mayınlı alanın temizlenmesi" ve "düzensiz göçle mücadele" konuları ile genişletmişti.

HİDROKARBON ÖNERİSİ NELER İÇERİYOR?

Cumhurbaşkanı Ersin Tatar, 1 Temmuz 2022 tarihinde sunduğu iş birliği önerileri arasında yer alan "hidrokarbon" başlığı ile ilgili şu detayları paylaşmıştı.

"Biz Kıbrıs Türk tarafı olarak krizlerin çözümü için hep diplomasi yolunu seçtik. Bu anlayışla iki tarafa da ait olduğu ilgili tüm kesimlerce kabul edilen hidrokarbon kaynaklarına ilişkin iş birliği irademizin teyidi olarak Rum liderliğine yeni bir öneri yapmış bulunuyorum. Hatırlanacağı üzere 2011, 2012 ve nihayetinde 13 Temmuz 2019 tarihinde konuya dair iş birliği önerilerimiz masaya konmuştu. Halen masada olan bu önerilerimizin genel kuralını, iki tarafa da ait olan ada etrafındaki doğal kaynakların araştırılması, çıkarılması, kullanılması ve pazarlanması da dahil yönetilmesine ilişkin olarak, eşit sayıda ve eşitlik temelinde, BM gözetiminde, iki tarafın yetkili makamlarından temsilcilerin katılımıyla kurulacak bir komiteyle bu kaynaklara dair iki rızayla ortak karar alınması mekanizması oluşturmaktır. Bugün verdiğimiz önerimizde, bir açılım daha yaparak bahse konu iş birliği mekanizmanın kurulmasını müteakip, süreç içerisinde bir safhada halihazırda iki tarafın ayrı ayrı sözleşme imzaladığı şirketlerin de yetkilendirilerek bu mekanizmaya dahil edilebileceğini söylüyoruz. Bu önemli açılım, Rum tarafının ileri sürmekte olduğu kaygı ve gerekçeleri de ortadan kaldırmaktadır."