Yasayı bilmiyorlar mı, çiğniyorlar mı?

Ön izinle ülkeye gelen ancak çalışma izinleri yapılmayan işçilerin mağduriyetlerini gidermek için yasaların delindiği iddia ediliyor.

“Kötü muamele” gördükleri iddia edilen 4 Bangladeşli işçi ile ilgili Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Sadık Gardiyanoğlu, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı Müsteşarı Serhat Tahir ve Çalışma Dairesi Müdürü Sezgi Ballı Çobanoğlu, 15 Ağustos’ta basına yaptıkları açıklamada, işçilere yatay geçiş hakkı tanınacağını ifade etmişlerdi.

Basına yansıyan haberlerde işçilerin yaklaşık 7 ay önce ülkeye ön izinle getirildikleri ortaya çıkmıştı.

MYK Haber’in bakanlık çevrelerinden edindiği bilgiye göre, yasal süre aşıldığı için Bangladeşli işçilerin yatay geçişleri yasaya göre mümkün değil. Bu kişilerin ülkede çalışabilmesi için ülkeden çıkmaları ve yeniden ön izin alınması gerekiyor. Ayrıca işverenin de para cezası alması gerekiyor.

Ancak Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, yasada belirtilen 30 günlük süre dolmasına rağmen “işveren başvurusunu yapmış” açıklamasıyla, 7 ay geçmesine rağmen bu işçilere "komisyon kararı" ile yatay geçiş imkanı tanıyor. İşveren de cezadan muaf tutuluyor.

Ülkeye giriş izni/ön izin alındıktan sonra kişinin ülkeye gelmesi ile birlikte, en geç 1 (bir) ay içerisinde tamamlanması şartı ile “çalışma izni” alınması zorunlu. (Yabancıların Çalışma İzinleri Tüzüğü, 13/1) Bu sürenin sonunda çalışma izni alınmadığı takdirde, geriye dönük çalışma izni verilemiyor. Yabancıların Çalışma İzinleri Yasası’nın 15/2 maddesi, giriş izninin süresi dolan yabancı uyruklu çalışana ilişkin yapılacak başvurunun reddedilmesini düzenliyor.

"KOMİSYON ÜZERİNDEN YASA AŞILIYOR"

İddiaya göre, bakanlık buna rağmen komisyon kararı ile yatay geçiş vererek, yasayı aşmaya çalışıyor.

Yabancıların Çalışma İzinleri Tüzüğü’nün 36’ncı maddesine göre, yatay geçiş müracaatının işleme alınabilmesi; makul ve geçerli sebep ile komisyon kararına bağlı. 36/1’e göre, işverenler ile yabancı uyruklu işçilerin yükümlülüklerini yerine getirememe nedenlerini kanıtlayıcı belgelerle başvuru yapmaları gerekiyor.

MYK Haber’e bilgi veren kaynaklar, 7 ay geçmesine rağmen 1 aylık sürede çalışma izni başvurusu yapılmış bile olsa, kalan 6 aylık sürede işlemlerin neden tamamlanmadığının sorulması gerektiğini vurguluyor.

Kaynaklara göre, işveren ya çalışma izni başvurusu yapmadı ve bu gizleniyor, ya da en fazla iki ayda işlemleri tamamlaması gereken bakanlık, herkesi mağdur etti. Şimdi de yasayı aşıp yatay geçiş vererek kendini aklamaya çalışıyor.

MÜSTEŞAR: HER KONU KENDİ İÇİNDE FARKLI DEĞERLENDİRİLİR

MYK Haber, iddiaları telefonda Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı Müsteşarı Tahir Serhat’a sordu.

İşçilerden yatay geçiş hakkını (6 ay) dolduran varsa işlemlerinin tamamlanacağını açık olarak belirten Serhat’ın açıklamaları şöyle:

• Adam 6 aydır orada çalışıyor, bu işlemleri bir sebepten tamamlanmadıysa, biz onları tamamlayıp, yasal olarak geçecekler. 6 ayını doldurmamışsa, ya iş yerinde çalışmaya devam edecek ya da çalışmak istemiyorsa, ki ‘Kötü muamele gördüm çalışmak istemiyorum’ der, ‘Tamam’ deyip, keseceğiz biletini göndereceğiz memleketine.”
• Tamamlanmayan çalışma izni, işlemleri tamamlandıktan sonra yatay geçiş hakkı kazanacak resmi olarak. 7 aydır tamamlanmadıysa, vaz mı geçildi, hayır. Mecburen yapmak zorundadır zaten işveren. Yükümlülüğünü yerine getirecek, onun isteğine bağlı değil ki, mecburdur yapsın.
• Herhangi bir sebepten yapmamış olabilir, bu sebebi araştıracağız eğer geçerli bir sebepse, eğer sağlıkta bir sorunu yoksa adamın, muhasebeci geciktirmiştir işlemlerini örneğin, ben çalışanı mağdur etmeyeceğim, işveren de mağdur olmayacak. Ona da ceza kesmeyeceğim. Ama eğer işverenden kaynaklanan bir şey varsa, ona ceza bile uygulayacağız.
• Çalışma izni başvurusu 30 günü aşarsa biz onları devam ettiririz, yani sağlıktan kaynaklanan sorun çıkabilir, muhasebeci işlemlerini geç yapabilir.
• Rutin süresinde 1 ay içinde vurulması lazım, süresini aşmışsa gelir bakanlığa verir bize dilekçesini, sebebini de açık açık yazar. Niçin biz onu iptal mi edeceğiz, ‘Hayır sen 1 ayda tamamlamadın mı?’ diyeceğiz.
• Ön izin işlemini başlatmış olması lazım, ancak bunun 30 günde tamamlanmaması süreci sonlandırmaz.
• Bakanlıkta komitemiz var bizim, geçerli bir sebebi varsa… 6-7 ay bile aynı iş yerinde de çalışmaya devam eden bir insan için bile aşabilirim bu süreyi. Bunun son bir süresi yok. Düşünün adam bir yıl çalışır işlemini bitirmeden uzatmaya gelir ve o zaman çıkar ortaya ki adamın çalışma izni yok, yani tamamlanmamış. Ben bu insanı mahkum mu edeceğim? Geriye dönüp 1 yıllık çalışma izni, gerçekten o iş yerinde çalışmış da ispatlayacak bana ve ben o 1 yılı vurduracağım kendisine mührünü. Ya iş yerinde çalışmaya devam edecek veya yatay geçiş yapacak veya ülkesine dönecek. Yani bazı şeyler var ki süreç başladıktan sonra, farklı gelişebilir.
• KKTC sınırları içerisinde bütün evraklar devlet dairelerine (işe girişler, işten ayrılma bildirgeleri, duruşlar, şikayetler) 1 ay içinde bildirmek zorundasınız, ama 1 yıl sonra bile adam getirip, size bir evrak verdim de onu almakla mükellefsiniz ve değerlendirirsiniz. Yani KKTC sınırları içerisinde çalışmaya başlayan her kişi KKTC vatandaşı sigortalı sayılır, 5 yıl kayıtsız çalıştığınızı düşünün, 1 ayın içine vermesi lazım. Evet doğru vermedi, 5 yıl sonra geldi, ben ‘Hayır’ diyeceğim, ‘Sen çalışmadın.’ 5 yıl geriye dönerim, her konu kendi içinde farklı değerlendirilir.

Çalışma Dairesi Müdürü Sezgi Ballı Çobanoğlu, basın önünde yaptığı değerlendirmede "Bangladeş uyruklu 8 kişi Alo İhbar ihbarda bulundular. Ön izinle adaya geldiler, çalışma izinleri işveren tarafından yapılmadı. Bölge amirliklerinde ifadeleri alındı. İlgili firma Mağusa’da kayıtlı. İşveren çalışma iznin için başvurmuş, işlemler bekleniyor. Yatay geçiş hakkı tanınacak. İşçilerin mağduriyetinin giderilmesini sağlayacağız." açıklaması yapmış, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı Müsteşarı Tahir Serhat da bu açıklamaları destekleyen ifadeler kullanmıştı.