Mağdur işçiler üzerinden "görevi kötüye kullandılar, devleti zarara uğrattılar"

"Ön izinle ülkeye gelen ancak çalışma izinleri yapılmayan Bangladeşli işçilerin mağduriyetlerini gidermek için yasa ve tüzüklere uyulmadı. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı yetkilileri, görevi kötüye kullandı. İşçilerin mağduriyeti kullanılarak, devlet zarara uğratıldı. Bir anlamda hükümet eliyle birilerine kurtarma operasyonu yapıldı."

Peki olay neydi?

Ağustosun ikinci haftasında "çalışma izinleri olmayan" Bangladeş uyruklu 8 kişi “Alo İhbar” hattını arayarak, “kötü muameleye uğradıklarını” bildirmişti.

Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Sadık Gardiyanoğlu, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı Müsteşarı Tahir Serhat ve Çalışma Dairesi Müdürü Sezgi Ballı Çobanoğlu, kamuoyuna yansıyan bu gelişme üzerine “mağduriyetlerin giderileceği” açıklaması yapmışlardı. Ön izinle adaya gelen ve çalışma izinleri işveren tarafından yapılmayan bu işçilere yatay geçiş hakkı tanınacağı açıklanmıştı. 

MYK Haber, yasal süre aşıldığı için Bangladeşli işçilerin yatay geçişlerinin ilgili yasa ve tüzüğe göre mümkün olmadığını, ön izin şartı aranması ve işverene de idari para ceza kesilmesi gerektiğini haberleştirmişti.

Ancak Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı yasa ve tüzüklere bile bile uymadı. İşçilere geriye dönük çalışma izni verildi, yatay geçişin önü açıldı.

İŞVEREN TAŞERON ÇIKTI

İşçileri ön izinle ülkeye getiren ancak çalışma izinlerini yapmayan Esentepe’deki inşaattaki işveren Mağusa’ya kayıtlı Muhammet Demir Ticaret Limited.

Bu firma birkaç büyük şirketin taşeronluğunu yapıyor.

Kötü muamelenin yaşandığı iddia edilen ve çalışma izinsiz işçilerin çalıştırıldığı inşaatın sahibi ise Northerland Construction. MYK Haber'in ulaştığı Northerland yetkilileri, yapılan sözleşme gereği, çalışanların sorumluluğun taşerona ait olduğunu, verilen iş programına göre taşeronun kendi ekibini getirdiğini ifade etti.

Şimdi ortada pek çok şaibe iddiası ve yanıtlanması gereken soru bulunuyor.

YASA "DİSİPLİN SORUŞTURMASI" DİYOR

Bir kamu görevlisinin devleti zarara uğratma pahasına, yasa ve tüzüklere, mevzuat içeriğine aykırı uygulamaları görevi kötüye kullanması anlamına gelir. Burada bakanlığın üst düzey yöneticileri ve işlemleri gerçekleştiren personeli hakkında “disiplin soruşturması” adı altında Kamu Görevlileri Yasası’na göre bir soruşturma açılması gerekiyor.

Kamu Görevlileri Yasası'nın 11’inci maddesi “Kamu görevlileri, görevlerini dikkat ve özenle yerine getirmek zorundadırlar. Kasıt ve ihmal nedeniyle Devlete verdikleri kayıp ve zararlardan ötürü sorumludurlar.” derken, 98/1 bendi ise “Bir kamu görevlisinin, Yasa, tüzük ve yönetmeliklerin öngördüğü ödev ve yükümlülükleri yerine getirmediği, yasaklara uymadığı, kamu görevlisine yakışmayan davranışlar içine girdiği görülür veya bu yönde bir bildirim yapılır ve bağlı bulunduğu Kurumun en üst düzey amiri disiplin kovuşturmasına gerek görürse, soruşturmayı yürütmek üzere kendi seçeceği bir kamu görevlisi veya amirin istemi üzerine Personel Dairesince görevlendirilecek bir kamu görevlisi 'Soruşturma Memuru' olarak görevlendirilir.” şeklinde düzenleniyor

DAHA ÖNCE CEZA KESİLEN ÇALIŞANLARIN NE SUÇU VAR?

Birçok kişinin mağduriyetleri aynı olmasına rağmen, Bangladeşli işçilerin durumu kamuoyundan tepki aldığı için harekete geçilmesi ve yasaya aykırı işleme tabi tutulması, Anayasa’nın “eşitlik” ilkesine aykırı. Bu uygulamanın ardından "Daha önce ceza kesilen çalışanların ne suçu var? sorusu öne çıkıyor.

DEVLET GELİRLERİNDEN EDİLDİ, TAŞERON KOLLANDI

Yasanın içinde öngörülen şartlarda çalışma izinleri vurulmadığı için bu çalışanların tekrar ön izne tabi tutulması gerekiyordu. (Yabancıların Çalışma İzinleri Tüzüğü, 13/1) Çalışanlar ön izinle ülkeye yeniden giriş yapmadıkları için devletin alacağı harcırah gelirleri engellendi.

İşverene de çalışan başına bir asgari ücret ceza yazılması gerekiyordu. İşverene yazılan ceza devlet geliridir. Devlet yasaya aykırı işlemle bu gelirden de edildi.

BAŞSAVCILIK GÖRÜŞÜ DİKKATE ALINMADI

"Mağduriyet giderilse bile idari cezanın ortadan kalkmayacağına" ilişkin 10 Eylül 2012 tarihli Başsavcılık görüşü de bulunmasına rağmen firma/firmalar kollandı. Bu taşeron firmanın ne özelliği var?

İŞÇİ GETİRİLMESİNE ARACILIK EDEN KURUMLARIN ROLÜ NEDEN KONUŞULMUYOR?

Daha önce ön izin alma ve başvuru koşulları devlet tarafından yapılıyordu. Anayasaya veya yasalara aykırı olarak yetki devri bir kuruma devredildi. 63/2006 sayılı Yabancıların Çalışma İzinleri Yasası’ndaki teminatlar da bir havuza aktarıldı. Böylece 3’üncü ülkeden getirilen şahısların teminatları boşta kaldı. Şimdi geriye dönük çalışma izni verilerek, bu aracı kurumların üzerindeki yük mü kaldırıldı?

ÖN İZİN ÜCRETSİZKEN, 7-10 BİN EURO ÜCRET MESELESİNİN ÜZERİNE NEDEN GİDİLMİYOR?

Üstelik ön izin için başvuru ücretsiz olmasına rağmen 7-10 bin euro gibi gayri yasal alındığı iddia edilen ücretler pek konuşulmuyor. Bu usulsüz işlemlerle birlikte şu sorular akla geliyor: 7-10 bin euro ücret meselesinin üzerine neden gidilmiyor? Ortada emek sömürüsü ve insan ticareti üzerinden milyonlarca liralık bir sektör mü söz konusu? Neden büyük firmalar, aracı kurumlar ve taşeronlar üzerinden bu işçileri getiriyor, sorumluluktan kaçıyor?

BANGLADEŞLİ OLAYI SIRASINDA HANGİ FİRMALAR/KİMLER KURTARILDI?

Bangladeşli işçilerin mağduriyeti yasaya aykırı olarak giderilirken, kaç kişi benzer işleme tabi tutuldu bilinmiyor. Bakanlığa göre insan hakları gereği işçilerin mağduriyeti giderildi. Peki, hak etmeyen noktada olan kişilere de bu yaratılan hava içerisinde geriye dönük işlem yapıldı mı? Böylece cezadan kurtarılanlar oldu mu?