​​​​​​​Asil Nadir kimdir?

Asil Nadir 1 Mayıs 1941 yılında, İrfan ve Safiye Nadir’in oğlu olarak Lefke’de dünyaya geldi. Babası polislik yapıyordu. Daha sonra babasının polislik mesleğinden ayrılmasıyla ailecek Mağusa’ya taşındılar. Babası burada İngiltere'den getirttiği otobüslerle buradaki ilk otobüs şirketini kurdu. Nadir, çocukken gazete satıcılığı yapıyordu.

AİLENİN İNGİLTERE’YE GELİŞİ

Asil Nadir’in ailesi, 1960’da İngiltere, Türkiye ve Yunanistan arasında Kıbrıs Cumhuriyetinin kuruluş anlaşmasının imzalanması ardından, 1963 yılında İngiltere’ye taşındı. Genç Nadir ise üniversite öğrenimini İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesinde okumak üzere İstanbul’a gitti. Ancak okul hayatını yarıda bırakan Nadir, babasının yanında iş hayatına atılmak üzere Londra’ya geldi. Babasının “Yaşam iştir, iş ise yaşam” sloganını kendisine rehber edinen Nadir, kısa süre sonra kentin doğusundaki, Commercial Road’da bulunan “Wearwell” adlı konfeksiyon şirketini satın aldı. 1974’de Kıbrıs’taki Barış Harekatı ardından baba İrfan Nadir adaya döndü; Nadir de Wearwell ile Polly Peck’e uzanan yolda ilerlemeye başladı.

YÜKSELİŞ DÖNEMİ

Asil Nadir, 1980’lerin başında Polly Peck International adlı zarar etmiş bir firmayı satın aldı. Şirket kanalıyla tekstil ürünlerini Orta Doğu’ya pazarlıyorlardı. Şirketin hisselerinin yükselişe geçişiyle PPI da büyümeye başladı. Önce Uni-Pac isimli ambalaj karton kutu imalat tesisini kurdu.

Asil Nadir, 500 milyon sterlinlik özel serveti ile İngiltere’de en zengin 100 iş adamı arasına girdi. 1984 yılında ise Sunday Times gazetesi en zengin iş adamları listesinde Nadir’i 11’inci sıraya oturttu.

Polly Peck Grubunun 1980’lerde bünyesinde bulunan şirketler;

Gıda dalında Del Monte, Unipac, Meyna, Sunzest, Frio, Standart Fruit, Menselson-Zeller, Niksar, Van Der Brink, Fruco, Prevor;

Elektronik’te Sansui, Vestel, Capetronic, Imperial, Russell Hobbs;  

Hizmet’te Voyager, Kıbrıs, Pizzat Hut;

Kuzey Kıbrıs’ta kontrolündeki diğer şirketler ise;

Jasmine Court, Olive Tree, Palmbeach, Crystal Cowe, Unipac, ICP İlaç fabrikası, Sunzest paketleme tesisleri, Sunzest Konsantre fabrikası, Wear Well Konfeksiyon fabrikası, AN Grafik, Kent Bank, Emar Ar, Derece Limited adlı şirketlerdi.

BASINA GİRİŞİ

Asil Nadir, 1988 yılında dönemin Türkiye Cumhuriyeti Başbakanı olan Turgut Özal’in tavsiyesi ile Günaydın gazetesini Haldun Simavi’den satın aldı. Bu satışta gazeteye 44 Milyon Türk Lirası ile 5 milyon Sterlin ödendi. Bunun ardından iş adamı, Güneş, Tan isimli gazeteler ve Nokta adlı dergiyi yayınlayan Gelişim dergi grubunu da satın alarak, Türk medyasına girdi. Yine aynı tarihlerde KKTC’de de bazı medya organları satın aldı.

1989 yılında dünyanın meyve pazarlama devi Del Monte’yi 875 milyon dolarla PPI bünyesine katan Nadir, yine aynı yıl Japon elektronik firması Sansui’yi de satın aldı.

1989 yılı sonunda ise Nadir’e KKTC’nin kurucu Cumhurbaşkanı Rauf Raif Denktaş’ın yerine cumhurbaşkanlığı teklifi bomba etkisi yapmıştı. ABD’nin Kıbrıs işlerinden sorumlu ismi Nelson Ledsky’nin bu teklifini Nadir reddetse de iş adamının düşüş dönemi bu tarihten sonrasına rastlamıştı.

DÜŞÜŞ DÖNEMİ

Sunday Times gazetesinin Asil Nadir’i 1990 yılı sonunda en zenginler listesinde göstermesine rağmen, Polly Peck International’ın da baş aşağı düşüşü başlıyordu.

Nadir, paravan şirketler kurarak PPI’ın hisselerini yapay şekilde yükselttiğine dair suçlamalar ile mali krize girdi. Şirket 550 milyon sterlin borçla iflas etti. Hisseleri binlerce kişiyi zengin eden, adı “Midas dokunuşlu adama” çıkan Asil Nadir’ini Berkeley Square’deki muhteşem ofisi Serious Fraud Office’in (Ciddi Dolandırıcılık Masası) baskınına uğradı. Nadir ile ilgili 18 suç ileri sürüldü.

Nadir olayların ardından 16 Aralık 1990’da İstanbul’dan uçakla Londra’ya gitti. Hakkında çıkartılan yakalama kararı ile ülkeye girişinde tutuklandı ve Wormwood Scrub cezaevine gönderildi. Burada 3 gün kalan Asil Nadir, eski eşi Ayşegül Nadir ve iş adamı Ramadan Güney’in 3,5 milyon sterlinlik kefaleti karşılaması ile serbest bırakıldı. Nadir’le ilgili suçlamalar 1991 yılı Kasım ayında 76’ya ulaştı. Daha sonra 1992 Haziran ayında bu sayı 30’a düşürüldü. Asil Nadir’in 1994 Eylül ayında yargılanmasına karar verildi.

Hakkındaki iddiaları kabul etmeyen Asil Nadir, Mayıs ayı başında bugün bile tam olarak bilinmeyen şekilde Kuzey Kıbrıs’a döndü. Yepyeni bir hayata başlayan Asil Nadir, burada koruma ordusuyla yeni hayatına adapte olmaya çalışırken, bir yandan da İngiltere’ye dönüp, hakkını arama, adını temize çıkartma planları yapıyordu.

YENİDEN İNGİLTERE’YE DÖNÜŞ

Mayıs 1993’te terk ettiği ülkeye bu kez Asil Nadir kendi isteği ile dönecekti. Nadir’e 2010 yılı Temmuz ayında şartlı kefalet verildi. Ve iş adamı özel bir uçakla, 25 Ağustos 2010 tarihinde yanında genç eşi Nur Nadir ile Luton Havaalanına geldi. İngiliz basını büyük ilgi gösteriyordu. 250 bin sterlin kefaletle bırakılan iş adamı, gümrükteki işlemleri ardından Londra’nın en şık semtlerinden Mayfair’de kiraladığı malikaneye yola çıktı. Nadir’i, havadan özel uçakla TV’ler, ardından da konvoyla gazeteciler izliyordu. Gidişi gibi, dönüşü de Birleşik Krallık’ta büyük yankı uyandıran iş adamı, hakkındaki davaları kazanacağını, devletten 3-4 milyar sterlin tazminat alacağını düşünüyordu. Adalete güveniyordu. Ayrıca gelmeden yasal yolları araştırdığı, hakkındaki dava ile ilgili bir şekilde güvence alarak döndüğü de biliniyordu. Asil Nadir bu kez gönüllü olarak gelmiş ve davasının başlamasını istemişti.

Hakkındaki suçlamalar 13 ayrı iddiaydı ve toplam 33.1 milyon sterlin ve 2.5 milyon dolar tutarındaki yolsuzluktu. Ünlü iş adamını aleyhindeki bu suçlamalardan Ağır Ceza Mahkemesi Old Bailey’de yargıç karşısına çıktı.

10 YIL MAHKUMİYET

Asil Nadir’in bıraktığı Londra, 17 yılda çok değişmişti. Eski evinden birkaç sokak ötedeki kiralık malikanede yine alışık olduğu yaşamı sürdürse de artık mahkemeye çıkacak biriydi. İngilizler, seyahat belgelerini almış, Mayfair’deki malikanede yaşama koşulu, her hafta karakola gidip imza atma zorunluluğu, ayak bileğine takılan elektronik kelepçe ile gezme şartıyla iş adamını serbest bırakmışlardı.

Mahkemesi yine basın ordusunun ilgisi altında Ağır Ceza Mahkemesi Old Bailey’de başladı. 1987-1990 yılları arasında Polly Peck hesabından değişik şirketlere, aile şirketlerine izinsiz para nakletmekle suçlanıyordu. 13 iddianın 3’ünde suçsuz bulundu ve toplam 29 milyon sterlinlik dolandırıcılık suçuyla 10 yıla mahkum oldu.

Asil Nadir, Londra’nın güneyindeki Belmarsh Cezaevine gönderildi ve cezasını çekmeye başladı. Aynı yılın Kasım ayında 5 milyon sterlin tazminat ödemeye mahkum edildi ve bunu yerine getirdi. Bu mağdur ettiği yatırımcılara ödenmek üzere alınmıştı. Bu cezayı ödediği takdirde cezasının geri kalan kısmını Türkiye’de çekmesi kararlaştırıldı. Bu tazminatın Asil Nadir’in annesi Safiye Nadir’e ait arazinin ipotek ettirilmesi ile sağlandığı basında yer aldı. Bazı iddialara göre ise Nadir’i İngiltere’ye getiren Onur Air’in ortağı, Mayfair’deki malikanenin kirasını ödeyen ve mahkemede de birçok ödemede adı geçen Hamit Cankut Bagana olduğu iddiası gazetelerde yazıldı.

KKTC’YE DÖNÜŞ

Belmarsh’da 5 yıl cezasını çeken Asil Nadir, 2016 yılı Nisan ayında suçluların iadesi kapsamında Türkiye’ye iade edildi. THY’ye ait bir uçakla İstanbul’a gelen Nadir, bir gece Silivri Cezaevinde yattı. Af kanunundan yararlanarak serbest bırakıldı. Ertesi gün KKTC’ye döndü.

1990’larda başlayan ve 2000’li yılların başlarına kadar uzanan uzun soluklu bir süreçte Asil Nadir, İngiltere’de Wormwood Scrubs, Belmarsh, İstanbul’da Silivri cezaevleri olmak üzere 3 hapishanede yattıktan sonra vatanına kavuştu.

22 Nisan 2016 yılından bu yana KKTC’de bulunan Asil Nadir, burada genç eşi ve iki küçük çocuğu ile yaşamaktaydı.

22 Ağustos 2024'te  yaşadığı bazı sağlık sorunları nedeniyle Lefkoşa Dr. Burhan Nalbantoğlu Devlet Hastanesi’nde müşahede altına alınarak, kontrol amaçlı hastaneye yatırıldı. Bu tarihten önceki haftalarda da hastanede tedavi görmüştü.

Şubat 2025'te Kolan British Hastanesi'ne kaldırılan Asil Nadir hakkında, 6 Şubat'ta hastanenin başhekimi tarafından yapılan açıklamada, Nadir'in yoğun bakımda bulunduğu, durumunun ise kritik olduğu belirtildi.

Asil Nadir, 9 Şubat 2025'te bir süredir tedavi gördüğü Kolan Hastanesi’nde hayatını kaybetti.

EVLİLİKLERİ VE ÖZEL YAŞANTISI

Asil Nadir, İstanbul’da okurken tanıştığı Ayşegül Tecimer ile 15 Eylül 1962’de evlenmiş, 1989 yılında ise boşanmıştır. Bu evlilikten 2 oğlu bulunan Nadir, Aralık 2005 tarihinde ise Kıbrıs’ta gazetesinde tanıştığı Neriman Nur ile evlenmiştir. Bu evlilikten de Nadir’in iki küçük çocuğu bulunmaktadır. Nadir’in evlilik dışı da çocukları olduğu bilinmektedir.