Kıbrıs Türk toplumunda "çürüme": Çözüm için somut adımlar gerekiyor

Göç Kimlik ve Hak Çalışmaları Merkezi (CMIRS)’in her üç ayda bir düzenli olarak yaptığı kamuoyu araştırmasının Mart 2025 dönemi sonuçları açıklandı.

500 kişiyle yüz yüze gerçekleştirilen anket çalışmasının birinci bölümünde, Kıbrıslı Türk toplumunun siyasal, sosyal ve bireysel güven ile mutluluk düzeyleri, adalet, halkın ve toplumun sorunları ile politikaya dair veriler yer aldı.

Anket sonuçlarına göre, elde edilen verilerin zaman içerisinde birbiriyle ilişkisi yanında yaşanan gelişmelerden etkilenme şekli de gözlemlendi. 

CMIRS Direktörü Mine Yücel, bu dönemde sürekli sorulan sorulara ek olarak toplumda “anomie” yani toplumsal çürümenin boyutunu da ölçmeye çalıştıklarını vurguladı.

"SOSYAL DOKUNUN VE LİDERLİĞİN BOZULMASI DEMOKRASİYİ ZEDELİYOR"

“Toplumsal çürüme; ahlaki ve etik değerlerin zayıflaması, bireylerin birbirine ve kurumlara olan güveninin kaybolmasıyla ortaya çıkar. Bu çalışmada toplumun bir ‘anomie toplumu’ olduğunu detaylı şekilde analiz ediyoruz.” ifadelerini kullanan Yücel, “Toplumun içinde bulunduğu sorunların çözümü için öncelikle ‘toplumsal anomie’ dediğimiz çürümenin çözülmesi için somut adımlar atılması gerekir” diyerek, sosyal dokunun ve liderliğin bozulmasının demokrasiyi zedeleyen en önemli unsur olduğunu vurguladı.

Mart 2025 anketine göre toplumun yüzde 87.77’si ülkede işlerin yanlış yönde gittiğini düşünürken, doğru yönde gittiğini düşünenlerin oranı yüzde 12.23’te kaldı.

Bu oran, yüzde 97'ye ulaşan 2022 yılına göre daha düşük olsa da, toplumda genel gidişata dair umutsuzluğun hala devam ettiği şeklinde yorumlanıyor.

EN ÖNEMLİ SORUN EKONOMİ

Ankete katılımcıların ülkenin en önemli sorunları olarak ilk iki sıradaki maddeler, ekonomik krizin toplum üzerindeki etkisini açıkça ortaya koydu. İlk sırada “ekonomik sorunlar” yer alırken, onu “düşük maaşlar”, “sağlık sistemi” ve “yeteneksiz siyasi liderler” izledi.

Katılımcılara göre ülkenin en önemli sorunları sırasıyla şöyle:

1. Ekonomik sorunlar
2. Düşük maaşlar
3. Sağlık sistemi
4. Yeteneksiz/beceriksiz siyasi liderler
5. Altyapı sorunları (özellikle elektrik)
6. Enflasyon
7. Eğitim sistemi
8. Kıbrıs sorunu
9. Yolsuzluk

Mine Yücel bu soruya ilişkin, “Ekonomi, maaşlar ve sağlık gibi temel konular yanında, siyasi liderlerin yetersizliği ve altyapı sorunlarının da bu kadar öncelikli görülmesi, kamu yönetiminde ciddi bir başarısızlığa işaret ediyor.” dedi.

MUTLULUK PUANI 5.90

Ankette toplumun mutluluk seviyesi 10 puan üzerinden 5.90 olarak ölçüldü. 2022 Nisan ayında indiği 4.37 seviyesinin ardından bir miktar yükselme olsa da, uzun vadede istikrarsız bir seyir izliyor.

SOSYAL GÜVEN OLDUKÇA DÜŞÜK

Anket sonuçlarına göre toplumda sosyal güven düzeyi 10 üzerinden 3.34 oldu. Bu oran, bireylerin birbirine olan güveninin oldukça düşük olduğunu ortaya koyuyor. CMIRS’in değerlendirmesine göre bu, bireylerin hem kurumlara hem de birbirlerine olan güveninde ciddi sorunlar yaşandığını gösteriyor.

Yaşanabilirlik puanı 10 üzerinden 5.69 olarak belirlendi. Bu puan da toplumsal memnuniyetin orta düzeyin altında seyrettiğini ve ülkenin yaşam kalitesine dair ciddi soru işaretleri bulunduğunu gösteriyor.

En yüksek güven duyulan kurumlar:

1. Yargı (3.56)
2. Polis (3.08)
3. Ombudsman (2.69)

En düşük güven duyulan kurumlar:

1. Hükümet (2.13)
2. Siyasi Partiler (2.20)
3. Meclis (2.22)
4. Medya (2.27)
5. Sendikalar (2.30)

En çok memnuniyet duyulan kurumlar ve puanlar:

1. Yargı (3.46)
2. Polis (3.01)
3. Ombudsman (2.71)

En az memnun olunan kurumlar:

1. Hükümet (2.15)
2. Meclis (2.22)
3. Medya (2.24)

Bu veriler, yönetime yönelik güven ve memnuniyetin düşük olduğunu gösteriyor.