Ramazan Özel: Sıla-i Rahim

Sözlükte “bağ, ilişki” anlamına gelen sıla ile mecazen “insanlar arasındaki soy birliği, akrabalık bağı” manasındaki rahm/rahim (çoğulu erhâm) kelimelerinden oluşan sıla-i rahim terkibi, terim olarak “kan bağı ve evlenme yoluyla oluşan akrabalık bağlarını yaşatma, akrabalarla ilişkiyi sürdürme, haklarını gözetme, onlarla ilgilenme, iyilik ve yardımda bulunma, ziyaret etme” şeklinde açıklanmaktadır. Bu manada sıla-i rahim özetle ziyaret, yardım ve irşadı kapsamaktadır.

Dinimiz sıla-i rahime çok önem vermiştir. Kur’ân-ı Kerim’de birçok ayet akrabaya iyilikten bahseder. Allah-u Teâlâ “Allah’a kulluk edin ve ona hiçbir şeyi ortak koşmayın. Anne babaya, akrabaya, yetimlere, yoksullara, yakın komşuya, uzak komşuya, yakın arkadaşa, yolcuya, ellerinizin altında bulunanlara iyi davranın. Allah kendini beğenen ve böbürlenip duran kimseyi asla sevmez.” (Nisa 4/36) mealindeki ayette Allah’a kulluktan bahsedip şirkten sakındırdıktan hemen sonra ana-baba ve akrabalara iyiliği zikretmekte bunun ne kadar önemli olduğunu hissettirmektedir.

Bizlere örnek olarak yaşayan Hz. Peygamberin hayatında da sıla-i rahim önemli yer tutar. O vefatlarından sonra ana babasının kabirlerini ziyaret etmiş, Müslüman olamayan amcası Ebû Talip ile bağını koparmamış, kendisini büyüten yengesine saygı ve hürmette kusur etmemiştir. Hz. Peygamber hadislerinde; sıla-i rahimin, ömre ve rızka bereket vesilesi olduğunu söylemiş (Müslim, Birr, 20; Buhari, Edeb, 12) ve bir kutsî hadisinde de Allah’ın akrabayla bağı kesenle bağını keseceğini, devam ettirenle bağını devam ettireceğini haber vermiştir (Ebu Davud, Zekât, 45). Ayrıca “Akraba ile ilişkisini kesen, cennete giremez.” (Buhari, Edeb, 11; Müslim, Birr, 19) diyerek bize uyarıda bulunmuştur.

Sıla-i rahimin güzellikleri saymakla bitmez. Özellikle genç kuşaklara sosyallik kazandırma noktasında son derece önemlidir. Akrabalarla bağları güçlü tutmak maddi güzellikler sunar insana. Misalen; kişi birine infakta bulunacağı zaman yakın akrabasından başladığı takdirde hem infak sevabı hem sıla-i rahim sevabı alacaktır. Yine insan birinden borç isteyeceğinde veya birine emanet bırakacağında ilk durağı akrabaları olacaktır. Sıla-i rahimin manevi güzelliklerini de unutmamak gerekir. Kişinin düğününde, kınasında, mezuniyetinde hasılı tüm mutlu anlarında veya iflasında cenazesinde yani tüm hüzünlü anlarında onun mutluluğuna ve üzüntüsüne ortak olacak olan akrabalarıdır.

Akrabalık bağlarını güçlü tutmanın kıymetini anladıktan sonra gelin bu bayram, ziyaretlere giderken çocuklarımıza da bunun önemini kavratalım. Onları büyüklerin takdirini ve duasını almaya teşvik edelim.  

Bir Ayet

“Onlar (akıl sahibi kimseler) Allah’ın, korunmasını emrettiği bağı koruyan, rablerine saygıda kusur etmeyen, hesabın kötü sonuç vermesinden korkan kimselerdir.” (Ra’d 13/21)

Bir Hadis

“Kim Allah’a ve âhiret gününe inanıyorsa, misafirine ikramda bulunsun. Kim Allah’a ve âhiret gününe inanıyorsa, akraba ile irtibatını sürdürsün...” (Buhârî, Edeb, 85)